Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η καινοτομία γενικότερα, δεν είναι σε προοδευτική κατεύθυνση; Γιατί οι σχετικές αναφορές στις Θέσεις με αρνητική χροιά;

Το ΚΚΕ, φύσει και θέσει ως Κόμμα που παλεύει για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας, ως Κόμμα του επιστημονικού σοσιαλισμού, δεν μπορεί παρά να βλέπει στα επιτεύγματα της ανθρώπινης κοινωνικής δραστηριότητας, στα προϊόντα της κοινωνικής παραγωγής της επιστήμης και της τεχνολογίας, τις δυνατότητες για τη νέα, σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνική οργάνωση. Εχει αποδείξει άλλωστε ότι στέκεται με θετική ματιά απέναντι σε αυτά. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως η πρώτη ιστοσελίδα κόμματος, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του '90, ανήκει στο ΚΚΕ, ενώ αξιοποιούμε όλα τα μέσα για τη ενημέρωση των εργαζομένων. Ομως η αποτίμηση των συγκεκριμένων εξελίξεων που συνοδεύουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό δεν μπορεί να είναι γενική.

Η ολοένα και μεγαλύτερη αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων στην ελληνική καπιταλιστική οικονομία έχει επιταχυνθεί την τελευταία χρονιά. Μετά την καθιέρωση, από τον ΣΥΡΙΖΑ, του ψηφιακού χρήματος και της πιστωτικής κάρτας ως του de facto μέσου πληρωμής, η ΝΔ προχώρησε στο επόμενο βήμα. Αξιοποιώντας την πανδημία και την κυβερνητική διαχείρισή της, η πορεία ένταξης ψηφιακών εργαλείων σε πολλούς κλάδους επιταχύνθηκε ουσιαστικά. Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι μεγάλος κλάδος του εμπορίου, οι ηλεκτρονικές διαδικασίες σε πολλές πλευρές του εποικοδομήματος πρακτικά κυριαρχούν κ.λπ.

Η προπαγάνδα της κυβέρνησης αλλά και των υπόλοιπων αστικών κομμάτων, γενικότερα η αστική πολιτική, επιμένει να εστιάζει σε αυτές τις αλλαγές, να τις φωτογραφίζει ως ευκαιρίες για τους νέους, συνολικά για τους εργαζόμενους. ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ διαγκωνίζονται για το ποιος είναι πιο «ψηφιακός», το δε ψηφιακό μέλλον περιγράφεται ως το νέο «τρένο» το οποίο δεν πρέπει να χάσει η ελληνική κοινωνία.

Σίγουρα, κανείς δεν μπορεί να μη θαυμάσει αυτά τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και τελικά της κοινωνικής παραγωγής: Ολόκληρες ήπειροι διασυνδέονται με εντυπωσιακή ευκολία, εγκυκλοπαίδειες βρίσκονται στα δάχτυλα του χεριού μας, φέρνοντάς μας ένα μεγάλο κομμάτι της συσσωρευμένης γνώσης της ανθρωπότητας, και ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί.

Κανείς λοιπόν δεν αμφισβητεί τις δυνατότητες που ανοίγουν αυτές οι τεχνικές λύσεις, για τα προβλήματα που μπορούν δυνητικά να αντιμετωπίσουν.

Ομως η πραγματικότητα είναι αντίθετη απ' αυτό το απλό ευχολόγιο.

Η ψηφιοποίηση των τραπεζών δεν οδηγεί σε κάποια βελτίωση της συμπεριφοράς των τραπεζών απέναντι σε μικροκαταθέτες και δανειστές. Αντίθετα, οδηγεί σε διαδοχικά κύματα απολύσεων και τεράστιο φόρτο εργασίας, με εντυπωσιακή αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης όσων εργαζομένων απομένουν στις τράπεζες, και σε επιδείνωση της σχέσης των τραπεζών με τους λαϊκούς καταθέτες και δανειστές, τα δάνεια των οποίων απορρίπτονται από αυτόματα ψηφιακά συστήματα.

Το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν συνοδεύεται από λιγότερη και απλούστερη εργασία των εργαζομένων στον κλάδο. Συνοδεύεται από αναδιαρθρώσεις, μαζικές απολύσεις, εντατικοποίηση της εργασίας όσων εργάζονται στον κλάδο, που πλέον συσκευάζουν εκατοντάδες πακέτα ημερησίως, από εργαζόμενους στον κλάδο των delivery οι οποίοι αναγκάζονται να υπερβάλλουν εαυτούς για να «βγουν» οι παραγγελίες.

Η τηλεργασία όχι απλά δεν απελευθερώνει τους εργαζόμενους, αντίθετα χρησιμοποιείται για να καταργηθεί η διάκριση ελεύθερου - εργάσιμου χρόνου, για να αυξηθούν η εντατικοποίηση της εργασίας και ο βαθμός εκμετάλλευσης, για να μεταφερθούν στις πλάτες των εργαζομένων δαπάνες που έκαναν οι επιχειρήσεις.

Το ψηφιοποιημένο κράτος επιτρέπει στον καθέναν να πληρώνει τους υπέρογκους ληστρικούς φόρους από κάθε σημείο, κάθε ώρα. Το ηλεκτρονικό χρήμα έχει «γονατίσει» χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις. Οι κρατικές φορολογικές αρχές έχουν επιδοθεί σε ένα «κυνήγι μαγισσών» απέναντι σε αυτοαπασχολούμενους και μισθωτούς, την ίδια ώρα που οι μεγάλες επιχειρήσεις, είτε νόμιμα είτε νομότυπα, με τριγωνικές πωλήσεις, εξαγωγές σε τιμές κάτω του κόστους, επιχειρήσεις σε άλλες χώρες του εξωτερικού, αφορολόγητα αποθεματικά και υπεραποσβέσεις, ή με διάφορα φορολογικά κίνητρα, πληρώνουν περίπου το 5% των κρατικών εσόδων.

Η ψηφιακή παρακολούθηση και η ψηφιακή καταστολή παίρνουν διαστάσεις χιονοστιβάδας. Το αστικό κράτος συγκεντρώνει ολοένα και περισσότερα στοιχεία για τον καθέναν, διατηρεί βάσεις δεδομένων οι οποίες τροφοδοτούνται διαρκώς. Απογειώνεται η ψηφιακή παρακολούθηση, με διάφορες μορφές και μέσα, αξιοποιώντας το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ και την εξειδίκευσή του στην χώρα από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Το διαδίκτυο, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, οι online εγκυκλοπαίδειες, αντί να λειτουργούν ως εργαλεία διάχυσης της γνώσης και της πληροφορίας, διευκόλυνσης της επαφής μεταξύ των εργαζομένων, αναδεικνύονται σε εργαλεία μαζικής αλλά και εξατομικευμένης προπαγάνδας, συλλογής της σκέψης και των συναισθημάτων των εργαζομένων, των νέων του λαού.

Η πορεία λοιπόν ψηφιοποίησης, που υποστηρίζουν όλες οι κυβερνήσεις και όλα τα αστικά κόμματα, δεν είναι τόσο «ανώδυνη» όσο φαίνεται αρχικά. Στην πραγματικότητα η εφαρμογή των ψηφιακών λύσεων από το κεφάλαιο θα βρει τη μεγάλη μάζα των εργαζομένων να μετρά απώλειες. Να δουλεύει πολύ περισσότερο ή να βρίσκεται σε μια εμφανιζόμενη ως «τεχνο-ανεργία», να φορολογείται μέχρι «τελευταίας ρανίδας» και ταυτόχρονα να ενισχύονται τα μέτρα καταστολής απέναντί τους.

Φυσικά, δεν φταίει η τεχνολογία αυτή καθαυτή. Σήμερα οι ψηφιακές λύσεις εφαρμόζονται, σχεδιάζονται και προωθούνται από το μεγάλο κεφάλαιο, τα κράτη και όλες τις κυβερνήσεις του, ανεξαρτήτως χρώματος, με άξονα τις δικές του ανάγκες, δηλαδή το μεγαλύτερο κέρδος και τη διασφάλιση της εξουσίας του. Γι' αυτό και οι λύσεις αυτές ισχυροποιούν τις μεγάλες επιχειρήσεις και τα αστικά κράτη, σε βάρος αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων. Ο πραγματικός αντίπαλός μας δεν είναι η τεχνολογία, αλλά αυτοί που τη σχεδιάζουν και τη χρησιμοποιούν για τα κέρδη τους: Το μεγάλο κεφάλαιο, το αστικό κράτος και κάθε αστική κυβέρνηση. Δεν έχουμε λοιπόν καμία αντίθεση με την τεχνολογία. Εχουμε απόλυτη αντίθεση με το σημερινό σάπιο καπιταλιστικό σύστημα, γνωρίζοντας ότι οι αλλαγές στις οποίες προχωρά τώρα - και στις οποίες συγκαταλέγεται μια μαζική εφαρμογή ψηφιακών λύσεων - το κάνουν πιο ισχυρό, πιο αποτελεσματικό απέναντι στους εργαζόμενους.